Relaksacja Wintreberta

Jedną z metod zmierzających do zmniejszenia napięcia emocjonalnego u dzieci jest relaksacja mięśniowa. Opiera się ona na założeniu, że ciało i umysł tworzą niepodzielną całość.

Jedność psychiczna wyraża się między innymi tym, że zaburzenia psychiczne i napięcie emocjonalne powodują zaburzenia równowagi neurohormonalnej i wpływają na wzrost napięcia mięśniowego. Doprowadzenie do rozluźnienia mięśni pozwala z kolei na uzyskanie zmniejszenia napięcia emocjonalnego. Tak więc relaksacja jest warunkiem prowadzenia wszelkich zabiegów psychoterapeutycznych.

H. Wintrebert – neuropsychiatra dziecięcy opracował w latach 1951-1957 w Paryżu metodę relaksacji przeznaczoną dla dzieci w wieku szkolnym. Metoda ta, wyklucza sugestię. Istotę metody Wintreberta stanowi wykonywanie ruchów biernych przez relaksatora na pacjencie leżącym na plecach z nogami wyprostowanymi, rękami ułożonymi wzdłuż tułowia. Oczy pacjenta są zamknięte. Dziecko kładzie się w pokoju przyciemnionym i odizolowanym od hałasu na kocu lub dywanie. Relaksator nawiązuje z nimi kontakt werbalny nacechowany życzliwością. Wyjaśnia łagodnie swoje oczekiwania w stosunku do dziecka, prosi, by leżało nieruchomo, pozbyło się własnej inicjatywy i poddało jego woli. Żaden ruch nie powinien się pojawić poza zmianą położenia kończyny prowadzonej przez releksatora. Od tej pory relaksator będzie sam wykonywał ruchy u dziecka. Schemat ruchów biernych obejmuje kolejno: przedramię, ramię, bark ręki dominującej, szyję, twarz, czoło, oczy, usta, a następnie przechodzi na drugą rękę relaksowaną w tej samej kolejności oraz nogi zaczynając od stopy, poprzez podudzie, udo kończąc na relaksacji stawu biodrowego. Wintrebert wyróżnił następujące ruchy stawów: obroty, krążenia, huśtania (balansowania), opuszczanie bierne. Po przeprowadzonej relaksacji zaleca się dziecku leżenie w całkowitym bezruchu z zamkniętymi oczami przez 1 lub 2 minuty. Pod koniec seansu dziecko wykonuje na polecenie relaksatora ruchy relaksacyjne czynno-bierne (czynne unoszenie i bierne bezwładne opuszczenie poszczególnych odcinków kończyn).

Pewną innowacją metody Wintrberta było wprowadzenie muzyki do relaksacji czynno-biernej. Dziecko wcześniej zapoznawano z jej rytmem. Z reguły był to walc, pacjent unosił kończynę w górę w rytm taktu trzy czwarte (na raz, dwa, trzy) i w tym samym tempie bezwładnie ją opuszczał. Ćwiczenia te kończyły relaksacją pełną polegającą na kilkuminutowym leżeniu przy muzyce z zamkniętymi oczami. Przedtem jednak relaksator polecał, by dzieci wyobrażały sobie w czasie słuchania muzyki na przykład kwitnący sad, szumiące spokojne morze, kołyszące się łany zbóż itp. W późniejszym etapie terapii, kiedy dzieci przyzwyczaiły się do odpoczynku przy muzyce, polecano im, by wyobrażały sobie coś przyjemnego. Treść tych wyobrażeń była następnie pretekstem do ćwiczeń w werbalizacji, stanowiła także element diagnostyczny.

A oto szczegółowy schemat relaksacji metodą Wintreberta :

1. Zwalnianie napięcia mięśni wiązadeł stawu nadgarstkowego górnej kończyny dominującej pod względem lateralizacji w płaszczyźnie strzałkowej, następnie ? w płaszczyźnie poprzecznej.

2. Zwalnianie napięcia mięśni otaczających staw łokciowy, stosując najpierw ruchy bierne pronacji i supinacji, a następnie ruchy podnoszenia i opuszczania w płaszczyźnie pionowej przedramienia.

3. Wznosy i puszczanie całego ramienia, odwodzenie i przywodzenie go w płaszczyźnie poziomej.

4. Ruchy skrętów szyi w płaszczyźnie poprzecznej ? przytrzymując głowę.

5. Ruchy masujące, muskające : mięśnie czoła od jego środka ku skroniom, mięśnie okrężne oczu, mięśnie otaczające usta.

6. Ponowne ruchy bierne na drugiej kończynie i dalej do punktu 5.

7. Zwalnianie napięcia po kolei wszystkich stawów kończyny dolnej, rozpoczynając od stawu skokowego, poprzez staw kolanowy, kończąc na stawie biodrowym.

8. W tej samej kolejności postępuje się ze zwalnianiem napięcia kończyny dolnej dominującej.

9. Przez minutę pozostawia się dziecko w zupełnym bezruchu.

10. Sprawdzanie stanu odprężenia przez unoszenie odcinków kończyn w rozmaitej kolejności.

11. Następnie dziecko unosi je czynnie i opuszcza biernie w tej samej kolejności, jak w pierwszej części, stale z zamkniętymi oczami.

12. Na zakończenie dziecko przybiera szereg pozycji od leżenia poprzez siedzenie do stania, pamiętając o uzyskaniu możliwie całkowitego rozkurczu mięśni w tych pozycjach., np. po zbliżeniu kolan jak najbliżej uszu należy wyrzucić stopy do przodu i opuścić je na posłanie pozostając z całkowitym rozluźnieniem mięśni.